Legalny pobyt i zatrudnienie uchodźców z Ukrainy
Po zbrojnym ataku Rosji, ogrom obywateli Ukrainy przybywa do Polski w poszukiwaniu pracy. W związku z tym, aby mogli oni legalnie przebywać w naszym kraju, Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej stworzyło ułatwienia w procedurach legalizacji zatrudnienia uchodźców z Ukrainy. Specustawa o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, reguluje kwestie zarówno legalizacji pobytu naszych wschodnich sąsiadów w Polsce, jak też ich zatrudnienia.
Rekrutacja pracowników w Workafford
Legalny pobyt obywatela Ukrainy
W lutym 2022 r. przywrócono zasady wjazdu sprzed epidemii koronawirusa, czyli zniesiono ograniczenia
(w zakresie celu wjazdu) w ruchu granicznym z Ukrainą oraz na lotniczych przejściach granicznych. Oznacza to także, iż obywatele Ukrainy mogą wjeżdżać do Polski bez wiz lub spełniania dodatkowych przesłanek. Ponadto, od 25 lutego osoby uciekające przed konfliktem zbrojnym, nie muszą posiadać paszportu biometrycznego. Jakikolwiek dokument potwierdzający tożsamość, upoważnia do przedostania się na terytorium RP. Co więcej, uchodźcy z Ukrainy zwolnieni są z obowiązku posiadania testów PCR, dowodu szczepienia czy odbycia kwarantanny. Legalny pobyt obywateli Ukrainy uznaje się przez okres 18 miesięcy, jeżeli osoby te wjechały legalnie i deklarują zamiar pozostania w Polsce. Ponadto, przepisy nie obejmują osób, które posiadają nie tylko zezwolenie na pobyt stały, ale także na rezydenta długoterminowego UE, czasowy status uchodźcy, ochronę uzupełniającą czy też zgodę na pobyt tolerowany. Co więcej, osoby objęte specustawą są również objęte ochroną czasową. Obywatele Ukrainy przekraczający granicę mają 60 dni na zarejestrowanie wjazdu na terytorium Polski, poprzez złożenie wniosku o nadanie numeru PESEL. Wyjazd z terytorium RP na okres dłuższy niż 1 miesiąc pozbawia uprawnień do pobytu przez 18 miesięcy, który zapewnia specustawa. Ponadto, obywatelom Ukrainy, objętych specustawą, przysługuje możliwość otrzymania zezwolenia na pobyt czasowy na 3 lata. Taki oto wniosek można złożyć nie wcześniej niż przed upływem 9 miesięcy, ale nie później niż po 18 miesiącach.
Co więcej istnieje możliwość przedłużenia ważności innych dokumentów – jeśli ostatni dzień pobytu obywatel Ukrainy przypada na 24 lutego to dokumenty takie jak wiza krajowa czy pobyt czasowy przedłużają się do 31 grudnia 2022r. Natomiast karta pobytu, polskie dokumenty tożsamości, zgoda na pobyt tolerowany ulegają przedłużeniu o 18 miesięcy.
Ponadto, okres pobytu (rozpoczęty przed 24 lutego i przypadający na okres po 24 lutego) osób przebywających w Polsce, uznaje się za legalny przez 18 miesięcy na podstawie wizy (polskiej i zagranicznej), dokumencie pobytowym innego kraju, ruchu bezwizowym lub zgodzie Komendanta na wjazd na 15 dni.
Zatrudnianie uchodźców z Ukrainy
Legalny pobyt obywateli Ukrainy w Polsce uprawnia ich do wykonywania pracy w Polsce. Dzięki zapisom ustawy pracodawca ma możliwość zatrudnienia obywatela Ukrainy przebywającego w Polsce legalnie. Dotyczy to nie tylko osób przybyłych od 24 lutego (data ataku na Ukrainę), ale także osób już wcześniej przebywających na terenie Polski. Nie jest wymagane uzyskanie żadnych dodatkowych zezwoleń.
Pracodawcy mogą legalnie zatrudnić uchodźców z Ukrainy w trybie uproszczonym. O legalności pobytu obywateli Ukrainy świadczy zezwolenie na pobyt stały lub czasowy, paszport czy też zaświadczenie o korzystaniu z ochrony czasowej wydane przez Urząd do Spraw Cudzoziemców.
W przypadku, kiedy osoby przekroczyły granicę po 24 lutego 2022r., o legalności ich przebywania na terytorium Polski świadczy stemple w paszporcie lub innym dokumencie podróży (umieszczony przez polską Straż Graniczną). W momencie kiedy go nie ma, czyli nie było rejestracji wjazdu przy przekroczeniu granicy, pobyt obywatela Ukrainy powinien zostać zarejestrowany. Odbywa się to poprzez nadanie numeru PESEL. Powinno się to dobyć nie później niż 60 dni od wjazdu do Polski.
Zatrudnianie uchodźców z Ukrainy, o czym trzeba pamiętać ?
Pracodawcy chcący zatrudniać obywateli Ukrainy, posiadających legalny pobyt, mogą uczynić to w ten sam sposób jak w przypadku obywateli polskich. Jedyną różnicą jest konieczność powiadomienia urzędu pracy w ciągu 14 dni od zatrudnienia o fakcie zatrudnienia obywatela Ukrainy. Takiego oto powiadomienia dokonuje się za pomocą modułu praca.gov.pl (Powiadomienie o powierzeniu wykonywania pracy obywatelowi Ukrainy). W związku z tą ciężką sytuacją, urzędy pracy uczestniczą w pomocy uchodźcom z Ukrainy, m.in. poprzez wsparcie w znalezieniu zatrudnienia. Co więcej, na stronach powiatowych urzędów pracy można znaleźć informacje o tym, jak pracodawcy mogą zgłaszać swoją chęć zatrudnienia cudzoziemców zza wschodniej granicy.
Podczas zgłaszania zatrudnienia uchodźcy z Ukrainy do powiatowego urzędu pracy, należy pamiętać aby podać nazwę, siedzibę oraz dane kontaktowe, a także numery identyfikacyjne NIP i REGON (jeśli pracę powierza podmiot prowadzący działalność gospodarczą); PESEL, jeśli jest to osoba fizyczna; oraz numer wpisu do rejestru podmiotów prowadzących agencje zatrudnienia, gdy jest to agencja zatrudnienia świadcząca usługi pracy tymczasowej. Co więcej, należy pamiętać aby podać symbol PKD oraz przygotować opis wykonywanej działalności związanej ze zgłoszeniem. Trzeba w nim umieścić takie dane jak dane osobowe cudzoziemca – imię, nazwisko, data urodzenia, płeć, obywatelstwo, rodzaj, numer i serię dokumentu podróży lub innego dokumentu stwierdzającego lub pozwalającego ustalić tożsamość i państwo, w którym go wydano. Pracodawca jest także zobowiązany podać informacje na temat umowy, na podstawie której zatrudnia uchodźców z Ukrainy, określić stanowisko lub rodzaj pracy, a także wskazać miejsce jej wykonywania. Pracodawcy wcześniej zatrudniający obywateli Ukrainy, nie muszą (zgodnie z nowymi przepisami) potwierdzić legalność jego pracy – chyba, że ten postanowi ją zmienić. Wówczas nowy pracodawca musi zawiadomić o jego zatrudnieniu urząd pracy w ciągu dwóch tygodni. Natomiast pracownik z Ukrainy zatrudniony na podstawie zgłoszenia do powiatowego urzędu pracy może swobodnie zmienić pracodawcę.
Pracodawca, który zatrudnia obywateli z Ukrainy powinien pamiętać, że koniecznie należy zawrzeć z nimi umowę pisemną, np. o pracę lub zlecenia, z którą nowi pracownicy powinni się wcześniej zapoznać. Oznacza to, że należy przedstawić jej warunki w języku, który jest dla nich zrozumiały.
Świadczenia oraz stawki dla obywateli Ukrainy
Kolejnym ważnym elementem jest zgłoszenie pracownika z Ukrainy (w ciągu siedmiu dni od podjęcia przez niego pracy) do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Dzięki temu pracownik nabywa prawo do różnych świadczeń, w przypadku choroby, wypadku przy pracy, z tytułu macierzyństwa oraz bezpłatnego korzystania ze służby zdrowia. Pracodawcy powinni także pamiętać, że wynagrodzenie nie może być niższe niż płaca minimalna, która w tym roku wynosi 3010 zł brutto lub minimalna stawka godzinowa ustalona na 19,70 zł brutto.
Infolinia – pomoc
Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej uruchomiło infolinię (22 245 61 05), na którą dzwoniąc, można uzyskać informacje dotyczące sposobów składania ofert pracy dla Ukraińców do urzędów pracy oraz zatrudniania obywateli Ukrainy. Pytania można także kierować online. Ponadto, portal Zielona Linia i jego infolinia (19524) udziela wszelkich niezbędnych informacji na temat zatrudniania cudzoziemców.
